Czy ludzkość faktycznie czeka widmo głodu? – Zmiany konieczne do wprowadzenia w hodowli i uprawie roślin

Żywności może zabraknąć na świecie o wiele wcześniej, niż się szacuje! Obecnie głoduje już ponad miliard ludzi. Do 2027 r. deficyt kalorii na świecie ma szacunkowo wynieść nawet 214 bln. Oznacza to, że już za 10 lat zabraknie żywności, by wykarmić ludzi na Ziemi. Czy jednak faktycznie czeka nas widmo głodu? Niestety stale coraz liczniejsza ludzkość może osiągnąć punkt krytyczny, w którym potrzeby żywnościowe staną się zbyt wysokie do zaspokojenia. Prognozy zakładają, że do 2050 r. światowa populacja ludności ma liczyć aż 9,1 mld. Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Wyżywienia (FAO) i organizacja Oxfam szacują, że do wyżywienia tej ludzkiej masy będzie potrzebna produkcja żywności aż o 70% większa, niż obecnie. Niestety wygląda na to, że widmo głodu jest całkiem realne! Czy ludzkość może się przed tym obronić?

Światowy Szczyt Bezpieczeństwa Żywności i jego wnioski

16-18 listopada 2009 r. miał miejsce Światowy Szczyt Bezpieczeństwa Żywności, na którym przyjęto deklarację, że do 2050 r. potrzeba będzie wspomniane więcej niż 70% żywności, do zaspokojenia potrzeb rosnącej populacji ludzkiej. Aby zniwelować widmo głodu, dużym wyzwaniem będzie więc zapewnienie bezpieczeństwa żywności, opartej na ograniczonych zasobach w związku z niszczeniem środowiska i zmianami klimatu. Zarządzanie uprawami i hodowla są tu filarami wszelkich wysiłków zmierzających do rozwiązania obecnych i przyszłych wyzwań produkcji żywności. Niezbędne są zmiany konieczne do wprowadzenia w hodowli i uprawie roślin – tzw. zrównoważona produkcja żywności. Do rozważenia jest tutaj kwestia akceptacji upraw roślin genetycznie modyfikowanych GMO. Sytuacja pogarsza się bardzo szybko i do 2023 r. żywności może być za mało, nawet jeśli cała nadwyżka żywności produkowanej w Europie oraz Ameryce Płn. i Płd. zostałaby wyeksportowana do Chin, Indii i Afryki. Jak szacują specjaliści, 3 lata później niedobór kalorii może wtedy wynieść nawet do 214 bln kcal.

Chiny i Unia Europejska stoją przed wspólnymi wyzwaniami

 W tak zmieniającym się świecie, Unia Europejska (UE) i Chiny podejmują wysiłki badawczo-rozwojowe w zakresie rolnictwa, nowych technologii, ekologii i bezpieczeństwa żywności, w celu zwiększenia produkcji żywności i poprawy jakości produktu w sposób zrównoważony środowiskowo. W obliczu wspólnych wyzwań w czerwcu 2011 r. zapoczątkowano trzyletni projekt UE-Chiny pod nazwą „Hodowla w celu optymalizacji chińskiego rolnictwa (OPTICHINA)”, w ramach zacieśniania współpracy w zakresie badań w dziedzinie rolnictwa. W projekcie tym udział wzięły wybrane uczelnie i instytuty badawcze w krajach UE i Chin. Na koniec, 26-29 maja 2014 r. w Pekinie odbyła się międzynarodowa konferencja OPTICHINA pt. „Nowoczesne hodowle w celu optymalizacji rolnictwa w zmieniającym się świecie”. Wielu wybitnych naukowców z Chin, Europy i innych państw dyskutowało na temat definiowania i ochrony potencjału plonów, ich cech i genów. Zwrócono szczególną uwagę na: nowoczesne technologie molekularne we współczesnej hodowli, techniki biotechnologiczne, w tym GMO, modele wzorów ideowych, szybkie analizy danych, zarządzanie danymi i bioinformatykę, oraz wyzwania i możliwości produkcji żywności na świecie.

Czy do przyszłego wyżywienia ludzkości wystarczy konwencjonalna hodowla roślin?

Konwencjonalna hodowla jest bardzo skuteczna, jednak wobec wspomnianego kryzysu to niestety za mało. W ostatnich dziesięcioleciach hodowla przyczyniła się do ponad 50% wzrostu światowej produkcji roślin spożywczych. Jednak w zmieniającym się świecie pilną kwestią jest przyspieszenie hodowli roślin w celu zwiększenia potencjału plonów i lepszego dostosowania do wzrostu temperatur, suszy i pustynnienia terenów uprawnych i innych stresów biotycznych, postępujących wraz ze zmianami klimatycznymi i degradacją środowisk. Tylko tak można zaspokoić przyszłe zapotrzebowanie na produkcję rolną. Jak uważają specjaliści, jedynym realnym sposobem rozwiązania tego problemu jest zwiększenie produktywności istniejących gruntów rolnych, zwiększenie produkcji żywności i poprawa jakości produktów spożywczych w sposób zrównoważony. Aby osiągnąć ten cel, hodowla roślin wymaga intensywnego i zintegrowanego zastosowania szerokiego zakresu nauk i technologii. Trzeba bowiem opracować bardziej produktywne, stabilne i pożywne odmiany upraw rolnych, które zawierają zarówno wysoki potencjał plonów, jak i odporność na choroby oraz ograniczenia klimatyczne, jednocześnie poprawiając efektywność wykorzystania zasobów.

Bibliografia:
    1. How does GM differ from conventional plant breeding? The Royal Society, https://royalsociety.org/topics-policy/projects/gm-plants/how-does-gm-differ-from-conventional-plant-breeding/ (dostęp: 11.01.2018 r.)
    2. Światu grozi widmo głodu. Już w 2023 roku będzie brakowało żywności, Forsal.pl, 01.09.2017 r., http://forsal.pl/artykuly/1067603,swiatu-grozi-widmo-glodu-juz-w-2023-roku-bedzie-brakowalo-zywnosci.html (dostęp: 11.01.2018 r.)
    3. Wang J., Araus J.L., Wan J., Breeding to Optimize Agriculture in a Changing World, The Crop Journal vol. 3(3), June 2015, s. 169-173, http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2214514115000422 (dostęp: 11.01.2018 r.)

Marta Grzywacz     Zainteresował Cię ten artykuł? Masz pytanie do autora? Napisz do nas tutaj